Żary

Kościół p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa

Przez Żaran nazywany jest farą, gdyż od średniowiecza byt to główny kościół miejski będący pod opieką bractw cechowych. Pozostałości gmerków żarskich cechów widać na zwornikach sklepienia kruchty zachodniej. Monumentalna bryła fary góruje nad starym miastem. Budowany od początku XIII w. do XVI w. W kolejnych latach ulegał często pożarom i był stale odbudowywany. Najpoważniejsze uszkodzenia spowodował nalot bombowy w 1944 r. W gruzach legły m.in. 2- kondygnacyjne protestanckie empory nad nawami bocznymi. Kościół należał do protestantów w latach 1524 -1945.
Późnoromańskie fragmenty świątyni zachowały się w po-mieszczeniu na północ od prezbiterium. Gotycki charakter budowli podkreślają ostrołukowe portale i strzeliste okna, przypory odciążające wysokie mury oraz schodkowe szczyty zwieńczone sterczynami wypełnione ostrołukowo zamkniętymi blendami, a wewnątrz przepiękne sklepienia gwiaździste. Mury kościoła famego kryją dwa grobowce Promnitzów, znakomitego rodu władającego Żarami w latach 1558 - 1765. Nad jednym z nich zbudowano barokową kaplicę (1670 -1672), której bogaty wystrój malarski i sztukatorski kontrastuje dziś z surowym gotykiem.
W farze organizowane są często koncerty organowe i muzyki poważnej. Obecna neogotycka szafa organowa pochodzi z kościoła w Świerzawie (1878 r.), a organy wykonała firma braci Broszków w 1984 r. Obrazy drogi krzyżowej autorstwa Stanisława Antosza są również z lat 80.

• Tekst pochodzi ze strony Wrota Lubuskie.

Opis w opracowaniu Heinricha Jerchel

• Denktafeln und Grabsteine
• a) Denktafel des Johann Julius von Knobelsdorff (1670 – 1707) mit ovalem auf Metall gemaltem Bildnis, prächtige Akanthusrahmen, Putten und Tugenden. Ganz vergoldet. Lateinische Inschrift aus von Adlern gehaltenem Tuch.
• b) Denktafel des Balthasar Erdmann Grafen von Promnitz (1659 – 1703). Inschrifttuch, darüberdie Kriegsgöttin mit Trophäen und Wappen vor schönem Akanthuswerk, ganz vergoldet.
• c) In der Sakristeivorhalle steinerne Gedenktafel für Johann Friedrich Conradi (1728 – 1797), seinen Sohn Karl Friedrich (1761 – 1780) und seine Tochter Friderike Sophia (1771 – 1790).
• Bis 1913 war die Kirche rings von Familiengrüften umgeben, von denen wohl die Dachspuren der Südseite stammen. Die Grabplatten waren im Fußboden eingelassen und wurden dann an den Außenwanden aufgestellt. Der einzige figürliche und zugleich älteste steht in der Vorhalle.
• d) Grabstein mit lebensgroßem Relief eines jugendlichen stehenden Priesters mit Buch und Kelch, das Kissen hinter dem Kopf. Höhe etwa 212 cm. Der Grund ist flach, der Rand (nach Angabe von Augenzeugen der Vermauerung) senkrecht ohne Inschrift. Oben recht Reste eines Wappens (?) und einer Inschrift. Mittlere Jahrzehnte des 14. Jh. Bemalung 1913 von Roßteuscher.
• e) Inschriftplatte des Altaristen Thomas Alberti (gest. 1514). Prächtige Frakturumschrift, in der Mitte der Kelch.
• Die Grabplatten des 16./17. Jh, größtenteils nur durch hübsche Behandlung der Inschrift ausgezeichnet:
• f) Georg Specht (1569 gest.). Mit Wappen.
• g) Hans Neumann (1570 gest., 76 Jahr alt) und seine Ehefrau Agnes (gest. 1575 im 65. Jahr)
• h) Hans Scheirigkes Kinder Tobias, Elisabeth und Hedwig (1573 bezw. 1575 gest.)
• i) Salome Temeritz geb. Damen (gest. 1582). Mit Wappen.
• k) Töchterlein des Georg Seidelius (1585 gest.)
• l) Hedwiwg Hildebrand (1587 gest., 58 Jahr alt)
• m) Frantz Grebes (1591 gest., 64 Jahr alt)
• n) Frau Anna Wittige (1595 gest.
• o) Johannes Weidner (1575 – 1632). Arzt
• p) Anna Maria, Tochter des Heinrich Habermann (1632 gest.)
• q) Agnes Wiesener geb. Moßner (1594 – 1633)
• r) Valentin Zeyfius (1649 gest., 85 Jahr alt)
• s) Grabplatte desselben und seiner Frau Theodora geb. Garcaein (1590 – 1637)
• t) Maria Schultze geb. Köche (1645 – 1665). Mit Knorpelwerk, Putten und Engeln
• Die späteren Denkmäler schon auf dem Friedhof an der Begräbniskirche.
• Grüfte.
• In der kreuzgewölbten Gruft unter der Promnitzkapelle einfache Särge des 17./18. Jh.
• In der Gruft westlich der Taufkapelle neun Zinksärge des 17./18. Jh., drei davon mit bedeutenden liegenden Hohlfiguren aus Zink, die Verstorbenen in Rüstung darstellend. Die Sargwände reich mit Schmuckwerk, Trophäen und Wappen verziert. Die letzteren sowie ein Hund stehen lose umher, so daß sich die Zugehörigkeit nicht feststellen läßt. Viele und lange Inschriften mit Lebenslauf, Aufzählung der Kinder und Sprüchen.
• a) Graf Seyfried von Promnitz (1734 – 1760). Mit Figur.
• b) Graf Erdmann von Promnitz (1683 – 1731). Mit Figur. (Vorder= und Rückansicht auf dem Titelkupfer bei Magnus)
• c) Anna Maria geb. Herzogin zu Sachsen (1683 – 1731)
• d) Inschrift erloschen. Anfang des 18. Jh. Mit Figur.
• e) Die Inschrift Ebenfalls nicht mehr lesbar. Um 1700. Mit Wappen und Keuzifixus.
• f) Fräulein Maximiliana Elisabetha von Promnitz (1687 – 1701). An den Ecken des Sarges zwei weibliche Genien, zwei weitere wohl ebenfalls zugehörig.
• g) Kindersarg aus des zweiten Hälfte des 17. Jh. Inschrift erloschen.
• h) Kindersarg. 17./18. Jh.
• i) Balthasar von Promnitz (1715 als Kind gest.).
• Eingehende Beschreibung der Särge mit Wiedergabe aller Inschriften im Provinzialdenkmalarchiv.
• Im Boden eine gotische Inschriftplatte, ebenfalls aus Zinkguß.

Płyta nagrobna Anny Habermann † 1637

Płyta nagrobna Anny Marii Habermann, córki Heinricha Habermanna, zmarłej 22 września 1637 roku.

Płyta nagrobna Georga Spechta † 1569

                    

Płyta nagrobna z herbem u dołu Georga Spechta, zmarłego w dzień św. Marcina 1569 roku.

Płyta nagrobna córki Georga Seideliusa † 1585

                    

Płyta nagrobna córki Georga Seideliusa, zmarłej w 1585 roku. U dołu w niszy rzeźba małej dziewczynki.

Płyta nagrobna Salome Temeritz † 1582

                    

Płyta nagrobna z dużym herbem u dołu, Salome Temeritz zd. Damen, zmarłej w 1582 roku.

Płyta nagrobna dzieci Hansa Scheirigkesa

Płyta nagrobna dzieci Hansa Scheirigkesa, Tobiasa, Elisabeth i Hedwig, które urodziły się i zmarły w latach 1573 - 1575.

Epitafium Marii Schultze † 1665

                    

                    

Epitafium Marii Schultze zd. Koibe, urodzonej 10 kwietnia 1645 roku a zmarłej 11 stycznia 1665 roku.
Heinrich Jerchel dokonał złego odczytu nazwiska, bowiem wyraźnie widać na tablicy inskrypcyjnej literę b a nie h, więc nie jest to Köche tylko Koibe i nie ma tam także żadnego ö tylko normalna litera o.

Epitafium Anny Wittig † 1595

Epitafium Anny Wittig, żony Caspara Wittiga, zmarłej 27 lutego 1595 roku.

Epitafium Johannesa Widnerusa † 1632

Epitafium doktora Johannesa Widnerusa, urodzonego 2 lutego 1575 roku a zmarłego 17 maja 1632 roku.

Epitafium Valentina Zeysy † 1649

Epitafium doktora filozofii Valentina Zeysy, ucznia Theodora Gartrema, zmarłego w 1649 roku.

Epitafium Hansa Neumanna i jego żony Agnes

Epitafium Hansa Neumanna, zmarłego w 1570 roku w wieku 76 lat oraz jego żony Agnes, zmarłej w 1575 roku w wieku 65 lat.

Epitafium Hedewig Hildebrand † 1587

Epitafium Hedewig Hildebrand, zmarłej 31 sierpnia 1587 roku w wieku 58 lat.

Epitafium Valentinusa Zeyfiusa † 1649

Epitafium doktora Valentinusa Zeyfiusa, zmarłego w 1649 roku w wieku 85 lat.

Epitafium Franza Grebesa † 1591

Epitafium Franza Grebesa, zmarłego 17 lutego 1591 roku w wieku 64 lat.

Płyta Ngrobna Thomasa Alberti † 1514

Płyta Ngrobna altarzysty Thomasa Alberti, zmarłego w 1514 roku. Inskrypcja wokół wyryta we frakturze. U dołu wyryty kielich.

Zabytki i urokliwe miejsca tego pięknego miasta
w obiektywach Danuty i Marka Juszczuk